سوره نساء (آیات 1 الی 20)

 

1) ای مردم! بترسید از پروردگار خود، آن خدائی که همه‌ی شما را از یک تن بیافرید و هم از آن، جفتِ او را خلق کرد و از آن دو تن، خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن برانگیخت؛ و بترسید از خدائی که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست می‌کنید (خدا را در نظر آرید) و درباره‌ی ارحام کوتاهی مکنید که همانا خدا ناظر و مراقب اعمال شما است.

2) و اموال یتیمان را پس از بلوغ به دست آنها بدهید و مال بد و نامرغوب را به خوب و مرغوبِ آنها تبدیل مکنید و اموال آنان را به ضمیمه‌ی مال خود مخورید که این گناهی بس بزرگ است.

3) اگر بترسید که مبادا درباره‌ی یتیمان مراعات عدل و داد نکنید، پس آن کس از زنان را به نکاح خود آرید که شما را نیکو و مناسب با عدالت است؛ دو یا سه یا چهار (نه بیشتر) و اگر بترسید که چون زنان متعدّد گیرید راه عدالت نپیموده و با آنها ستم کنید، پس تنها یک زن اختیار کرده و یا چنانچه کنیزی دارید به آن اکتفا کنید که این نزدیکتر به عدالت و ترکِ ستمکاری است.

4) و مَهر زنان را در کمال رضایت و طیبِ خاطر به آنها بپردازید، پس اگر چیزی از مَهر خود را از روی رضا و خشنودی به شما بخشیدند از آن برخوردار شوید که آن شما را حلال و گوارا خواهد بود.

5) اموالی که خدا قوام زندگی شما را به آن مقرّر داشته به تصرّف سفیهان مدهید و سفیهان را از مالشان (به قدر لزوم) نَفقه و لباس به آنها دهید (و برای آنکه از آنها آزار نبینید) به گفتار خویش، آنها را خرسند کنید.

6) یتیمان را آزمایش کنید تا هنگامی که بالغ شده و تمایل به نکاح پیدا کنند، آنگاه اگر آنها را دانا به درک مصالح زندگانی خود یافتید اموالشان را به آنها باز دهید و با اِسراف و با عجله مال آنها را حیف و میل مکنید بدین اندیشه که مبادا کبیر شوند (و اموالشان را از شما بگیرند) و هرکس از اولیای یتیم دارا است به کلّی از هر قسم تصرّف در مال یتیم به نفع خویش خودداری کند و هر که فقیر است در مقابل نگهبانی او از مال یتیم به قدر متعارف ارتزاق کند، پس آنگاه که یتیمان بالغ شدند و مالشان را ردّ کردید، بر ردّ مال به آنها باید گواه گیرید (برای حکم ظاهر و لیکن در باطن، علم حق) و گواهی خدا برای محاسبه‌ی خلق، کافی است.

7) برای فرزندان ذکور سهمی از تَرِکه‌ی ابوین و خویشان است و برای فرزندان اِناث نیز سهمی اط تَرِکه‌، چه مال اندک باشد یا که بسیار، نصیب هر کس از آنان (در کتاب حق) معیّن گردیده است.

8) و چون در تقسیم تَرِکه‌ی میّت از خویشان میّت و یتیمان و فقیران، اشخاصی حاضر آیند، به چیزی از آن مال آنها را روزی دهید و با آنان سخن نیکو و دلپسند گوئید.

9) و باید بندگان از مکافات عمل بترسند (و با یتیمان مردم نیک رفتار باشند) کسانی که می‌ترسند بمیرند و کودکان ناتوان از آنها باقی ماند و زیر دست مردم شوند، پس باید از خدا بترسند و سخن به اصلاح و درستی (در حقّ ایتامِ مردم) گویند و راه عدالت پویند.

10) آنان که اموال یتیمان را به ستمگری می‌خورند در حقیقت آنها در شکمِ خود آتش جهنّم فرو می‌برند و بزودی به دوزخ در آتشِ فروزان قهرِ حق خواهند افتاد.

11) حکم خدا در حقّ فرزندان شما این است که پسران دو برابر دختران ارث برند؛ پس اگر دختران بیش از دو نفر باشند، فرض همه دو ثلث تَرِکه است؛ و اگر یک نفر باشد، نصف؛ و فرض هر یک از پدر و مادر، یک سُدس تَرِکه است در صورتی که میّت را فرزند باشد و اگر فرزند نباشد و وارث منحصر به پدر و مادر باشددر این صورت مادر یک ثلث می‌برد (و باقی به پدر رسد)؛ و اگر میّت را برادر باشد در این فرض مادر سُدس خواهد برد پس از آنکه حقّ و میّت و دَین که به مال میّت تعلّق گرفته، استثنا شود؛ شما این را که پدران یا فرزندان ( و خویشان) کدام یک به خیر و صلاح و به ارث بردن به شما نزدیکترند نمی‌دانید (تا در حکم مراعات کنید) این احکام فریضه‌ای است که خدا باید معیّن فرماید زیرا خداوند به هر چیز دانا و به همه‌ی مصالح خلق آگاه است.

12) سهم ارث شما (مردان) از تَرِکه‌ی زنان نصف است در صورتی که آنها را فرزند نباشد و اگر فرزند باشد ربع خواهد بود پس از خارج کردن حقّ و میّت و دَینی که بع دارائیِ آنها تعلّق گرفته؛ و سهم ارث زنان ربع تَرِکه‌ی شما (مردان) است اگر دارای فرزند نباشید و چنانچه فرزند داشته باشید ثُمن خواهد بود پس از اداء حقّ وصیّت او و دَین شما. و اگر مردی بمیرد که وارثش کَلاله‌ی او باشند (برادر و خواهر اُمّی یا هر خواهر و برادری) یا زنی بمیرد که وارثش یک برادر و یا خواهر او باشد، در این فرض سهم ارث هر یک نفر از آنها سُدس خواهد بود و اگر بیش از یک نفر باشند همه‌ی آنها ثُلث تَرِکه‌ را به اشتراک، ارث برند بعد از خارج کردن دَین و حقّ وصیّتِ میّت در صورتی که وصیّت به حال وَرَثه بسیار زیان‌آور نباشد (یعنی زاید بر ثُلث نباشد)؛ این حکمی است که خدا سفارش فرموده و خدا (به همه‌ی احوال بندگان) دانا و (به هر چه ناروا کنند هم) بردبار است.

13) آنچه مذکور شد، احکام و اوامر خداست و هر کس پیرو امر خدا و رسول اوست، او را به بهشتهائی درآورند که در زیر درختانش نهرها جاری است و آنجا منزل ابدی مطیعان خدا خواهد بود و این است سعادت و فیروزی عظیم.

14) و هر که نافرمانی خدا و رسول کند و تجاوز از حدود احکام الهی نماید او را به آتشی درافکند که همیشه در آن معذّب است و همواره در عذاب خواری و ذلّت خواهد بود.

15) زنانی که عمل ناشایسته کنند، چهار شاهدِ مسلمان بر آنها بخواهید، چنانچه شهادت دادند در این صورت آنان را در خانه نگه دارید تا زمان عمرشان به پایان رسد یا خدا برای آنها راهی پدیدار گرداند(یعنی توبه یا حدّ مقرّر شود).

16) هر کس از مسلمانان عمل ناشایسته مرتکب شوند، (چه زن و چه مرد) آنان را (به سرزنش و توبیخ) بیازارید، چنانچه توبه کردند، دیگر متعرّض آنها نشوید که خدا توبه‌ی خلق می‌پذیرد و نسبت به آنها مهربان است.

17) محقّقأ خدا توبه‌ی آنهائی را می‌پذیرد که عمل ناشایسته را از روی جهل و نادانی مرتکب شوند، پس از آنکه زشتی آن عمل را دانستند، بزودی توبه کنند، پس خدا آنها را می‌بخشد، و خدا (به امور عالم) دانا و (به مصالح خلق) آگاه است.

18) کسی که به اعمال زشت تمام عمرش اشتغال ورزد تا آنگاه که به یقین مشاهده‌ی مرگ کند در آن ساعت پشیمان شود و گوید: اکنون توبه کردم، توبه‌ی چنین کس پذیرفته نخواهد شد چنانکه هر کس به حالِ کفر بمیرد نیز توبه‌اش قبول نشود، بر این گروه عذابی بس دردناک مهیّا ساختیم.

19) ای اهل ایمان! برای شما حلال نیست که زنان را به اِکراه و جبر به میراث گیرید (چنانکه در جاهلیّت هر کس می‌مُرد ورّاثش زنِ او را هم حقّ ارث خود می‌دانستند)؛ و بر زنان سختگیری و بهانه‌جوئی مکنید که قسمتی از آنچه مَهر آنها کرده‌اید به جور بگیرید مگر آنکه عمل زشتی و مخالفتی از آنها آشکار شود، و به آنها در زندگانی با انصاف و خوشرفتار باشید. و چنانکه زن، دلپسند شما نباشد (اظهار کَراهت مکناد که) بسیار چیزها ناپسند شما است و حال آنکه خدا در آن خیر بسیار برای شما مقدّر فرموده است.

20) اگر خواستید زنی را رها کرده و زنی دیگر به جای او اختیار کنید و مال بسیاری مَهر او کرده‌اید، البتّه نباید چیزی از مَهر او بازگیرید، آیا بوسیله‌ی تهمت زدن به زن، مَهر او را می‌گیرید؟ و این گناهی است فاش و زشتی این کار، آشکار است.