سوره بقره (آیات ٦١ الی ٨٠)

۶١) و (ای بنی اسرائیل) بیاد آرید وقتی را که به موسی اعتراض کردید که: ما به یک نوع طعام صبر نخواهیم کرد از خدای خود بخواه تا برای ما از زمین نباتاتی مانند خیار و سیر و عدس و پیاز برویاند، موسی گفت: آیا می خواهید غذای بهتری که دارید به پست تر از آن تبدیل کنید؟ حال به شهر مصر درآئید که در آنجا آنچه درخواست کردید مهیّا است، (باز نافرمانی و خودسری کردند) و بر آنها ذلّت و خواری مقدّر گردید، و چون دست از عصیان و ستمکاری برنداشته و به آیات خدا کافر گشتند و انبیا را به ناحق کشتند، دیگر بار به خشم و قهر خدا گرفتار شدند.

۶٢) هر مسلمان و یهود و نصاری و ستاره پرست که از روی حقیقت به خدا و روز قیامت ایمان آورد و نیکوکاری پیشه کند البته از خدا پاداش نیک یا بد و هیچ گاه (در دنیا و عقبی) بیمناک و اندوهگین نخواهد بود (یعنی حقیقت دین ایمان به خدا و قیامت و عمل شایسته است نه اسم مؤمن و غیره).

۶٣) و (ای بنی اسرائیل) یاد آرید وقتی که از شما پیمان گرفتیم و کوه طور را بر بالای سر شما برافراشتیم (که سخت هراسان شدید) و دستور دادیم که احکام تورات را با عقیده ی محکم پیروی کنید و پیوسته آن را در نظر گیرید باشد که پرهیزکار شوید.

۶٤) بعد از آن همه عهد و پیمان از حق روی گردانیدید و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نمی شد البته در شمار زیانکاران عالم بودید.

۶۵) محققأ دانسته اید جماعتی از شما را که عصیان ورزیدند و حرمت شنبه را نگاه داشتند، گفتیم بوزینه شوید دور از قرب حق.

۶۶) و این عقوبت مسخ را کیفر آنها و عبرت اخلاف آنها و پند پرهیزکاران گردانیدیم.

۶۷) و به یاد آرید وقتی را که موسی به قوم خود فرمود که: به امر خدا، گاوی را ذبح کنید، قوم گفتند: ما را به تمسخر گرفته ای (کشتن گاو با یافتن قاتل چه تناسب دارد)؟ موسی گفت: پناه می برم به خدا از آنکه سخن به فسوس و تمسخر گویم که این کتر مردم نادان است.

۶۸) (قوم موسی) گفتند: از خداوند بخواه که خصوصیّت و چگونگی گاو را معیّن فرماید، (موسی) گفت: خدا می فرماید گاوی باشد نه پیر از کار افتاده و نه جوان کار نکرده بلکه میانه ی این دو حال باشد، (حال که معیّن شد) آنچه مأمورید انجام دهید.

۶۹) باز قوم به موسی گفتند: از خدا بخواه که رنگ آن گاو را نیز معیّن فرماید، موسی جواب داد: خدا می فرماید گاو زرد زرّینی باشد که رنگ آن بینندگان را فرح بخش کند.

۷٠) باز گفتند از خداوند بخواه چگونگی آن گاو را کاملأ برای ما روشن گرداند که هنوز بر ما مشُتُبه است، (چون رفع اشتباه ما شود البته اطاعت کرده) و به خواست خدا راه هدایت پیش گیریم.

۷١) موسی گفت: خدا می فرماید آن گاو هم آنقدر به کار، رام نباشد که زمین شیار کند و آب به کشتزار دهد و هم بی عیب و یکرنگ باشد. قوم گفتند: اکنون حقیقت را روشن ساختی؛ و گاوی بدان اوصاف کشتند لیکن نزدیک بودن در این امر باز نافرمانی کنند.

۷٢) به یاد آرید وقتی که نُفْسی را کشتید و یکدیگر را در موضوع آن متّهم کرده و نزاع برانگیختید و خداوند رازی که پنهان می داشتید آشکار فرمود.

۷۳) پس دستور دادیم که پاره ای از اعضای آن گاو را بر بدنِ کشته زنید تا ببینید که اینگونه خداوند مردگان را زنده خواهد فرمود و قدرت کامله ی خویش را به شما آشکار خواهد ساخت شاید عاقل شوید.

۷٤) (پس با این معجزه ی بزرگ) باز چنان سخت دل شدید که دلهایتان چون سنگ یا سخت تر از آن شد، چه آنکه از پاره ای سنگها نهرها بجوشد و برخی دیگر سنگها بشکافد و باز آبی از آن بیرون آید و پاره ای از ترس خدا فرود آیند و (ای سنگدلان لجوج بترسید که) خدا از کردار شما غافل نیست.

۷۵) آیا طمع دارید که (یهودیان) به دین شما بگروند در صورتی که گروهی از آنان کلام خدا را شنیده و به دلخواه خود تحریف می کنند با آنکه در کلام خدا تعقّل کرده و معنی آن را دریافته اند.

۷۶) هرگاه با مؤمنان روبرو شوند گویند: ما نیز مانند شما ایمان آورده ایم؛ و چون با یکدیگر خلوت کنند گویند: چرا دری که خدا از علوم برای شما گشوده به روی مسلمانان باز کنید تا به کمک همان علوم (و ادلّه ی رسالت پیغمبر خاتم) با شما محاجّه و خصومت کنند. چرا راه عقل و اندیشه نمی پوئید؟

۷۷) آیا نمی دانند که خدا بر آنچه پنهان داشته و یا آشکار کنند آگاه است؟

۷۸) بعضی عوام یهود که خواندن و نوشتن هم ندانند تورات را جز آمال و آرزوی باطل خود نپندارند و تنها پابست خیالات خام و پندار بیهوده ی خویشند.

۷۹) پس وای بر آن کسانی که از پیش خود چیزی نوشته و به خدای متعال نسبت دهند تا به بهای اندک (و متاع ناچیز دنیا) بفروشند؛ پس وای بر آنها از آن نوشته ها و آنچه از آن (نوشته های موهوم و مجعول) بدست آرند.

۸٠) و (یهود) گفتند که: هیچ وقت خدا ما را در آتش، عذاب نکند مگر چند روزی معدود (به عقیده ی آنها هفت یا چهل روز) بگو به آنان: آیا بر آنچه دعوی می کنید عهد و پیمانی از خدا گرفته اید که از آن عهد هرگز تخلّف نکند؟ یا چیزی به خیال جاهلانه ی خود به خدا نسبت می دهید؟

سوره بقره (آیات ٤١ الی ٦٠)

٤١) و به قرآنی که فرستادم ایمان آورید در حالتی که آن قرآن، تورات شما را تصدیق میکند و اول کافر به آن قرآن نباشید و آیات مرا به بهای اندک مفروشید و از قهر من بپرهیزید.

٤٢) و حق را به باطل مپوشانید تا حقیقت را پنهان سازید و حال آنکه به حقّانیت آن آگاهید.

٤٣) و نماز بپا دارید و زکوة بدهید و با خداپرستان حق را پرستش کنید.

٤٤) چگونه شما که مردم را به نیکوکاری دستور می دهید خود را فراموش می کنید و حال آنکه کتاب خدا را می خوانید چرا در آن اندیشه و تعقّل نمی کنید (تا گفتار نیک خود را به مقام کردار آرید).

٤۵) و از خدا به صبر و نماز یاری جوئید که نماز (با حضور قلب) امری بسیار بزرگ و دشوار است مگر بر خداپرستان (که مشتاق نمازند).

٤۶) آنان که می دانند که در پیشگاه خدا حاضر خواهند شد و بازگشتشان به سوی او خواهد بود.

٤۷) ای بنی اسرائیل! یاد کنید از نعمتهائی که به شما عطا کردم و شما را بر عالمیان (به نعمت کتاب و رسول) برتری دادم.

٤۸) و حذر کنید از روزی که در آن روز کسی به جای دیگری مجازات نبیند و هیچ شفاعت از کسی پذیرفته نشود و فدا و عوض قبول نکنند و هیچ یاری کننده و فریادرسی در آن روز نخواهد بود.

٤۹) و بیاد آرید هنگامیکه شما را از ستم فرعونیان نجات دادیم که از آنها سخت در شکنجه بودید تا به حدی که پسران شما را کشته و زنانتان را (برای کنیزی) نگاه می داشتند و آن بلا و امتحانی بزرگ بود که خدا شما را بدان می آزمود.

۵٠) و یاد کنید از وقتی که دریا را شکافتیم برای نجات شما و فرعونیان را در آن غرق کردیم و غرق و هلاک آنها را به چشم مشاهده می کردید.

۵١) و یاد آرید موقعی که (برای نزول تورات) با موسی چهل شب وعده نهادیم پس شما (در غیب او) گوساله پرستی اختیار کرده ستمکار و بیدادگر شدید.

۵٢) آنگاه شما را بخشیدیم و پس از چنین کار زشت، از گناه شما درگذشتیم شاید متنبّه و سپاسگذار شوید.

۵٣) به یاد آرید وقتی که برای راهنمائی به موسی کتاب و فرقان عطا کردیم، باشد که به راه حق هدایت یابند.

۵٤) و یاد کنید موقعی را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم! شما به نفس خود ستم کردید و از جهالت، گوساله پرست شدید؛ اکنون به سوی خدای خود بازگردید و به کیفر جهالت خود به کشتن یکدیگر تیغ برکشید، این در پیشگاه خدا بهتر کفّاره ی عمل شما است، آنگاه توبه ی شما را پذیرفت که خدا بسیار توبه پذیر و مهربان است.

۵۵) به یاد آرید وقتی که گفتید: ای موسی! ما به تو ایمان نمی آوریم مگر آنکه خدا را آشکار ببینیم؛ پس صاعقه ی سوزان بر شما فرود آمد و آن را به چشم خود مشاهده کردید.

۵۶) سپس شما را بعد از مرگ برانگیختیم، باشد (که بعد از نعمت و رحمت) خدا را شکر گزارید.

۵۷) و ابر را سایبان شما ساختیم و منّ و سُلوی (گفتند: مرغ بریان و ترنجبین مراد است) را غذای شما مقرّر داشتیم (و گفتیم:) از این روزیهای پاکیزه تناول کنید؛ (شکر این نعمت را بجا نیاوردند) نه به ما بلکه به نفس خود ستم کردند.

۵۸) و به یاد آرید وقتی که گفتیم: وارد این قریه (بیت المقدس) شوید و از نعمتهای آن تناول کنید و از آن در سجده کنان داخل گردید و بگوئید: خدایا از گناه ما درگذر، تا از خطای شما درگذریم و بر ثواب نیکوکاران شما بیفزائیم.

۵۹) پس از آن، ستمکاران حکم خدا را تبدیل به غیر آن نمودند، ما نیز به کیفر بدکاری و نافرمانی برایشان عذابی سخت از آسمان نازل کردیم.

۶٠) و به یاد آر وقتی که موسی برای قوم خود طلب آب نمود و ما به او دستور دادیم که عصای خود را بر سنگ زن، پس دوازده چشمه ی آب از آن سنگ بیرون آمد و هر سبطی را آبشخوری معلوم گردید، (و گفتیم:) از آنچه خدا روزی شما ساخته بخورید و بیاشامید و در زمین به فساد و فتنه انگیزی نپردازید.

سوره بقره (آیات ۲۱ الی ٤٠)

٢١) ای مردم! بپرستید خدائی را که آفریننده ی شما و پیشینیان شما است، باشد که (به طاعت و معرفت او) پارسا و منزّه شوید.

٢٢) آن خدائی که برای شما زمین را گسترد و آسمان را برافراشت و فرو بارید از آسمان آبی که به سبب آن بیرون آورد میوه های گوناگون برای روزی شما، پس کسی را مِثل و مانند او قرار ندهید در صورتی که می دانید خدا بی مانند است.

٢٣) و اگر شما را شکّی است در قرآنی که ما بر بنده ی خود (محمد«ص») فرستادیم، پس بیاورید یک سوره مانند آن و گواهان خود را بخوانید (از بزرگان و فصحا هر که را خواهید کمک طلبید) بجز خدا اگر راست می گویید (که این کلام مخلوق است نه وحی خدا).

٢٤) و اگر این کار را نکردید و هرگز نتوانید کرد پس (طعن به قرآن مزنید و) بپرهیزید از آتشی که هیزمش مردم بدکار است و سنگهای خارا که قهر الهی برای کافران مهیّا کرده است.

٢۵) و مژده دِه (ای پیغمبر) کسانی را که ایمان آوردند و نیکوکاری پیشه کردند که جایگاه آنها باغهائی است که نهرها در آن جاری است و چون روزی دهند آنها از میوه های گوناگون آن، گویند: این مانند همان میوه هائی است که پیش از این (در دنیا) ما را نصیب بود و از نعمتهائی مانند یکدیگر متلذّذ شوند و آنها را در آن جایگاه، جفتهای پاک و پاکیزه است و در آن بهشت جاوید خواهند زیست.

٢۶) و خدا را باک و ملاحظه از آن نیست که به پشه (کوچک) و چیزی بزرگتر از آن مُثُل زند پس آنهائی که به خدا ایمان آورده اند که آن مُثُل است و از جانب پروردگار آنهاست، اما کسانی که کافر شدند می گویند خدا را از این مُثُل چه مقصود است؟ گمراه می کند به آن مُثُل بسیاری را و هدایت می کند بسیاری را و گمراه نمی کند به آن مگر فاسقان را.

٢۷) کسانی که می شکنند عهد خدا را پس از محکم بستنش، و می گسلند آنچه خدا امر به پیوند آن کرده، و فساد می کنند میان اهل زمین، به حقیقت زیانکار، آنها هستند.

٢۸) چگونه کافر می شوید به خدا او حال آنکه مرده بودید و زنده کرد شما را و دیگر بار بمیراند و باز زنده کند و عاقبت به سوی او باز خواهید گشت.

٢۹) او خدائی است که خلق کرد همه ی موجودات زمین را برای شما، پس از آن نظر گماشت به خلقت آسمان و هفت آسمان را بر فراز یکدیگر برافراشت و او به هر چیز دانا است.

٣٠) به یاد آر آنگاه که پروردگار تو به ملائکه فرمود: من در زمین، خلیفه ای (از بشر) خواهم گماشت، ملائکه گفتند: پروردگارا! آیا کسانی خواهی گماشت که در زمین فساد کنند و خونها ریزند و حال آنکه ما خود تو را تسبیح و تقدیس می کنیم خداوند فرمود: من چیزی (از اسرار خلقت بشر) می دانم که شما نمی دانید.

٣١) و خدای عالم همه ی اسماء را به آدم تعلیم داد آنگاه حقایق آن اسماء را در نظر فرشتگان پدید آورد و فرمود: اگر شما در دعوی خود صادقید، اسماء اینان را بیان کنید.

٣٢) فرشتگان عرضه داشتند: ای خدای پاک و منزّه! ما نمی دانیم جز آنچه تو خود به ما تعلیم فرمودی، توئی دانا و حکیم.

٣٣) خداوند فرمود: ای آدم! ملائکه را به حقایق این اسماء آگاه ساز؛ پس چون آنان را آگاه ساخت، خدا فرمود: ای فرشتگان! اکنون دانستید که من بر غیب آسمانها و زمین دانا و بر آنچه آشکار و پنهان دارید آگاهم؟

٣٤) و چون فرشتگان را فرمان دادیم که بر آدم سجده کنند، همه سجده کردند مگر شیطان که اِبا و تکبّر ورزید و از فرقه ی کافران گردید.

٣۵) و گفتیم: ای آدم! تو با جفت خود در بهشت جای گزین، و در آنجا از هر نعمت که بخواهید بی هیچ زحمت برخوردار شوید ولی به این درخت (گندم یا سیب) نزدیک نشوید که از ستمکاران خواهید بود.

٣۶) پس شیطان، آدم و حوّا را به لغزش افکند تا از آن مقام بیرون آورد؛ پس گفتیم که: از بهشت فرود آئید که برخی از شما برخی را دشمنید و شما را در زمین تا روز مرگ قرار و آرامگاه خواهد بود.

٣۷) (قصه ی آدم و حوّا و شیطان و ملائکه را حکمای اسلام و دانشمندان بزرگ علم تفسیر با استفاده از مطاوی و اشارات اخبار اهل بیت عصمت و خاندان نبوّت علیهم السّلام چنین تفسیر کنند که مراد آدم نوعی و مقام شامخ عالم انسانیت است که خدا روح او را در مقام احسن تقویم، مقام برتر از مُلُک آفریده و فرشتگان و قوای عالم همه پیش آن روح الهی خاضع و مطیع شدند جز شیطان وهم و خیال پرست عالم طبیعت که سجده نکند و مزاحم سیر تکاملی او به جنّت شهود شود) پس آدم از خدای خود کلماتی آموخت که موجب پذیرفتن توبه ی او گردید زیرا خدا مهربان و توبه پذیر است.

٣۸) گفتیم: همه (آدم و حوّا و شیطان) از بهشت فرود آئید تا آنگاه که از جانب من راهنمائی برای شما آید، پس هرکسی پیروی کند راهنمائی مرا، هرگز (در دنیا و آخرت) بیمناک و اندوهگین نخواهد گشت.

٣۹) و آنان که کافر شدند و تکذیب آیات ما کردند، آنها البته اهل دوزخند و در آتش آن همیشه معذّب خواهند بود.

٤٠) ای بنی اسرائیل! به یاد آرید نعمتهائی که به شما عطا نمودم و به عهد من وفا کنید تا به عهد شما وفا کنم و از (شکستن پیمان) من برحذر باشید.

سوره بقره (آیات ۱ الی ۲۰)

١) الم (از رموز قرآن است).

٢) این کتاب بی هیچ شک راهنمای پرهیزگاران است.

٣) آن کسانی که به جهان غیب ایمان آرند و نماز بپا دارند و از هرچه روزیشان کردیم (به فقیران) انفاق کنند.

٤) و آنان که ایمان آرند، به آنچه خدای تعالی به تو و بر پیغمبران پیش از تو فرستاد و آنها خود به عالم آخرت یقین دارند.

۵) آنان از لطف پروردگار خویش به راه راستند و آنها به حقیقت، خود رستگاران عالمند.

۶) (ای رسول ما) کافران را یکسان است بترسانی از عذاب خدا یا نترسانی، ایمان نخواهند آورد.

۷) قهر خدا مهر بر دلها و پرده بر گوشها و چشمهای ایشان نهاد (که فهم حقایق و معارف الهی را نمی کنند) و ایشان را در قیامت عذابی سخت خواهد بود.

۸) و گروهی از مردم (منافق) گویند که ما ایمان آوردیم به خدا و روز قیامت و حال آنکه ایمان نیاورده اند.

۹) خواهند تا خدای و اهل ایمان را فریب دهند و حال آنکه فریب ندهند مگر خود را و این را (از سفاهت) نمی دانند.

١٠) دلهای آنان مریض است پس خدا بر مرض (جهل و عناد) ایشان بیفزاید و آنها را است عذاب دردناک بدین سبب که دروغ می گویند (و با اهل ایمان دو رنگی و ریا و نفاق می کنند).

١١) و چون (مؤمنان) آنان را گویند که: در زمین فساد نکنید، پاسخ دهند که: تنها ما کار به صلاح کنیم.

١٢) آگاه باشید که ایشان سخت مفسدند و مخرّب ولی خود نمی دانند.

١٣) و چون به آنها گویند: ایمان آورید چنان که دیگران ایمان آوردند، پاسخ دهند که: چگونه ما ایمان آوردیم به مانند بی خردان؛ آگاه باشید که اینان خود سخت بی عقل و بی خردند ولی نمی دانند.

١٤) چون به اهل ایمان برخورند گویند: ما ایمان آورده ایم، و چون با شیطانهای خود خلوت کنند گویند: با باطنأ با شمائیم جز اینکه مؤمنان را استهزاء می کنیم.

١۵) خدا به آنها استهزاء کند و آنان را در گمراهی رها کند که (در بیایان جهل و گمراهی) حیران و سرگردان باشند.

١۶) آنان که گمراهی را به راه راست خریدند پس تجارت آنها سود نکرد و راه هدایت نیافتند.

١۷) مُثُل ایشان مُثُل کسی است که آتش بیفروزد پس تا روشن کند اطراف خود را، خدا آن روشنی را ببرد و ایشان را در تاریکی ها رها کند (راه حق و طریق سعادت را) هیچ نبینند.

١۸) آنها کر و گنگ و کورند و از ضلالت خود برنمی گردند.

١۹) یا مُثُل آنان در گمراهی مُثُل کسانی است که بارانی تند بر آنها ببارد و در آن تاریکی و رعد و برق است، آنان سر انگشتان خود را از بیم مرگ در گوشها نهند (مبادا از شدت صدای صاعقه بمیرند) ولی عذاب خدا کافران را فرا گیرد (و هیچ راه نجاتی نیابند).

٢٠) نزدیک باشد که برق روشنی چشمهایشان ببرد، هرگاه روشنی بینند در آن قدم بردارند و چون تاریک شود بایستند و اگر خدا خواست گوش آنها را کر و چشم آنان را کور می ساخت که خداوند بر همه چیز قادر است.

سوره فاتحه

١) بنام خداوند بخشنده ی مهربان.

٢) ستایش خدایی را که پروردگار جهانیان است.

٣) خدایی که بخشنده و مهربان است.

٤) پادشاه روز جزا است (روز کیفر نیک و بد خلق).

۵) پروردگارا! تنها تو را می پرستیم از تو یاری می جوئیم و بس.

۶) تو ما را به راه راست هدایت فرما.

۷) راه آنان که به آنها انعام فرمودی (مانند انبیا و اولیا)، نه راه کسانی که بر آنها خشم فرمودی (مانند یهود) و نه گمراهان عالم.