سوره بقره (آیات ١٨١ الی ٢٠٠)

١۸١) پس هرگاه کسی پس از شنیدن وصیّت، آن را تغییر دهد و (به منافع اشخاص) بر خلاف حقیقت رفتار کند، گناه این کار بر آنها است که عمل به خلاف وصیّت کنند و خداوند به هر چیز شنوا و دانا است.

١۸٢) و هر کس چنین پندارد که از وصیت موصی به وارث او جفا و ستمی رفته، و به اصلاح آن پردازد، بر او گناهی نیست زیرا خداوند آمرزنده ی (گناه خلق) و (در حقّ همه) مهربان است.

١۸۳) ای اهل ایمان! بر شما هم روزه داشتن فرض گردید جنانکه امُم گذشته را فرض شد و این دستور برای آن است که (پاک از شهوات پست حیوانی شده و) پرهیزکار شوید.

١۸٤) روزهائی به شماره ی معیّن روزه دارید (تمام ماه رمضان) و هرکس از شما مریض باشد و یا مسافر، به شماره ی آن از روزهای غیر ماه رمضان (چون حاضر و سالم شود) روزه دارد و کسانی که روزه را به زحمت و مشقّت توانند داشت (چون مردان پیرو زنان حامله و شیرده و غیره) عوض هر روز فدا دهند یک مد طعام آنقدر که فقیر گرسنه ای سیر شود و هر کسی بر نیکی بیفزاید (و بیش از یک گرسنه سیر کند) این رفتار بسیار برای او بهتر است، و بی تعلّل روزه داشتن شما را از هر کار (برای صفای روح و سلامت بدن) بهتر خواهد بود اگر فوائد بی شمار این عمل را بدانید.

١۸۵) ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است برای هدایت بشر و برای راهنمائی و امتیاز حق از باطل، پس هرکه دریابد ماه رمضان را، روزه بدارد و هرکس ناخوش یا در سفر باشد به شماره ی آنچه روزه خورده است از ماههای دیگر روزه دارد که خداوند برای شما حکم را آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته است تا اینکه عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را (به دین اسلام) هدایت فرمود، باشد که (از این نعمت بزرگ) سپاسگذار گردید.

١۸۶) و چون بندگان من از دور و نزدیکیِ من از تو پرسند، بدانند که من به آنها نزدیک خواهم بود، هرکه مرا خواند دعای او را اجابت کنم پس بایست دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد تا به سعادت راه یابند.

١۸۷) برای شما حلال شد در شبهای ماه رمضان مباشرت با زنان خود که آنها جامه ی بستر و عفاف شما هستند و شما نیز لباس عفّت آنها هستید و خدا دانست که شما در کار مباشرت زنان به نافرمانی و اطاعت شهوت نفس، خود را در ورطه ی گناه می افکنید لذا از حکم حرمت (مواقعه در شبهای زمضان) درگذشت و گناه شما را بخشید، از اکنون در شب رمضان رواست که با زنهای خود به حلال مباشرت کنید و از خداوند آنچه مقدّر فرموده بخواهید؛ و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که خطّ سفیدی روز از سیاهی شب در سپیده ی دم پدیدار گردد، پس از آن روزه را به پایان رسانید تا اول شب، و با زنان هنگام اعتکاف در مساجد مباشرت نکنید؛ این احکام حدود (و دین) خداست زنهار در آن راه مخالفت نپوئید، خدا اینگونه آیات خود را برای مردم بیان فرماید تا باشد که پرهیزکار شوند.

١۸۸) مال یکدیگر را به ناحق مخورید و کار را به محاکمه ی قاضیان نیفکنید (که بوسیله ی رشوه و زور) پاره ای مال مردم را بخورید با اینکه شما بطلان دعوی خود می دانید.

١۸۹) (ای پیغمبر!) از تو سوال کنند که سبب بدر و هلال ماه چیست. جواب ده که در آن، تعیین اوقات عبادات حج و معاملات مردم است؛ و نیکوکاری بدان نیست که از پشت دیوار به خانه درآیید (چه این کار ناشایسته است) و نیکوئی آن است که پارسا باشید و به هر کار از راه آن داخل شوید و تقوی پیشه کنید که رستگار شوید.

١۹٠) در راه خدا با آنان که به جنگ و دشمنی شما برخیزند جهاد کنید لیکن ستمکار نباشید که خدا ستمگر را دوست ندارد.

١۹١) هر جا مشرکان را یافتید، به قتل رسانید و از شهرهاشان برانید چنانکه آنها شما را از وطن آواره کردند و فتنه گری که آنها کنند سخت تر و فسادش بیشتر از جنگ است؛ و در مسجدالحرام با آنها قتال مکنید مگر آنکه آنها پیش دستی کنند، در این صورت رواست که در حرم، آنها را به قتل رسانید، این است کیفر کافران.

١۹٢) پس اگر دست (از شرک و ستم) بدارند، از آنها درگذرید که خدا آمرزنده و مهربان است.

١۹۳) و با کافران جهاد کنید تا فتنه و فساد برطرف شود و همه را آئین دین خدا باشد و اگر از فتنه و جنگ دست کشیدند (با آنها عدالت کنید که) ستم جز بر ستمکاران روا نیست.

١۹٤) ماههای حرام را در مقابل ماههای حرام قرار دهید که اگر حرمت آن نگاه نداشته و با شما قتال کنند شما نیز قصاص کنید، پس هرکه به جور و ستمکاریِ شما دست دراز کند، او را از پای درآورید به قدر ستمی که به شما رسیده (یعنی به عدل، با ظلم کافران مقاومت کنید) و از خدا بترسید و بدانید که خدا با پرهیزکاران است.

١۹۵) از مال خود در راه خدا انفاق کنید (لیکن نه حدّ اسراف) و خود را به مهلکه و خطر در نیفکنید و نیکوئی کنید که خدا نیکوکاران را دوست می دارد.

١۹۶) همه ی اعمال حج و عمره را برای خدا به پایان رسانید و اگر ترس و منعی پیش آید، فرستادن قربانی که کاری سهل است بجا آرید، و سر متراشید تا آنگاه که قربانی شما به ذبح برسد و هرکس بیمار باشد یا درد سر شود سر بتراشد و از آن فِدا کند که به روزه داشتن یا صدقه دادن یا کشتن گوسفند، پس از آنکه ترس و منع برطرف شود، هرکس از عمره ی تمتّع به حج بازآید قربانی کند هرچه میسّر شد، و هرکس به قربانی تمکّن نیافت سه روز روزه بدارد در ایام حج و هفت روز هنگام مراجعت که ده روز تمام شود، این عمل بر آن کس است که اهل شهر مکه نباشد. (ای بندگان!) به این احکام عمل کنید و از نافرمانی خدا بترسید و بدانید که عذاب خدا سخت است.

١۹۷) حجّ واجب در ماههای معیّن است (شوّال، ذی قعده و ده روز اول ذی حجّه) پس هر که را حج واجب شود بایست آنچه میان زن و شوهر رواست ترک کند و شما هر کار نیک کنید خدا بر آن آگاه است و توشه ی تقوی برای راه آخرت برگیرید که بهترین توشه ی این راه تقوی است و از من بپرهیزید و خدا ترس شوید ای صاحبان عقل و ادراک.

١۹۸) باکی نیست که شما در هنگام حج، کسب معاش کرده و از فضل خدا روزی طلبید، پس آنگاه که از عرفات بازگشتید در مشعر ذکر خدا کنید و به یاد خدا باشید که شما را پس از آنکه به ضلالت کفر بودید به راه هدایت آورد.

١۹۹) بعد از آنکه به طریقی که همه ی مسلمین بازگردند رجوع کنید به عرفات و از خدا طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است.

٢٠٠) آنگاه که اعمال حج بجا آورید شما هم مانند پدران خود بلکه بیش از پدران، خدا را یاد کنید (و هر حاجت دنیا و آخرت را از خدا بخواهید)؛ بعضی مردم (کوتاه نظر) از خدا تمنّای متاع دنیوی تنها کنند و آنان را از نعمت آخرت نصیبی نیست. 

سوره بقره (آیات ١٦١ الی ١٨٠)

١۶١) آن کسانی که کافر شده و به عقیده ی کفر مردند، البتّه بر آن گروه، خدا و همه ی فرشتگان و مردمان لعن می فرستند.

١۶٢) همیشه در جهنّم به عذاب و شکنجه اند نه بر آنان تخفیف عذاب دهند و نه به نظر رحمت بنگرند.

١۶۳) و خدای شما خدای یکتا است، نیست خدائی مگر او که بخشاینده و مهربان است.

١۶٤) محقّقأ در خلقت آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز و کشتی ها که بر روی آب برای انتفاع خلق در حرکت است و بارانی که خدا از بالا فرو فرستاد تا به آن آب، زمین را بعد از مردن (و نابود شدن گیاه آن) زنده کرد و سبز و خرّم گردانید و در برانگیختن انواع حیوانات در زمین و در وزیدن بادها به هر طرف و در خلقت ابر که میان زمین و آسمان مسخّر است و به اراده ی خدا در حرکت است در همه ی این امور (عالم چون همه با نظم و حکمت است) برای عاقلان ادلّه ای واضح بر علم و قدرت و حکمت و رحمت آفریننده است. 

١۶۵) برخی از مردم نادان غیر خدا را (چون بتان و مدّعیان باطل را) همانند خدا گیرند و چنان که خدا را بایست دوست داشت، به آن بتان دوستی ورزند لیکن آنها که اهل ایمانند کمال محبت و دوستی را فقط به خدا مخصوص دارند؛ و اگر فرقه ی مشرکان ستمکار بدانند وقتی که عذاب خدا را مشاهده کنند که قدرت و توانائی خاصّ خدا است (از شرک خود سخت پشیمان شوند) و عذاب خدا (مشرکان) را بسیار سخت است.

١۶۶) هنگامی که بیزاری جویند رؤسا و پیشوایان باطل از پیروان خود و عذاب خدا را مشاهده کنند و هرگونه وسیله و اسباب از آنها قطع شده و هیچ روابط به جا نماند.

١۶۷) آنگاه پیروان آن پیشوایان باطل (از روی پشیمانی و حسرت) گویند: کاش دیگر بار به دنیا بازمی گشتیم و از اطاعت اینان بیزاری می جستیم چنان که اینها گرهی از کار ما نگشوده و از ما بیزاری جستند؛ اینگونه خدا کردار زشت جاهلانه ی آنها را مایه ی حسرت و پشیمانی آنان کند و آنها را از عذاب آتش جهنم نجات نباشد.

١۶۸) ای مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه را تناول کنید و پیروی نکنید وساوس شیطان را، محقّقأ شیطان از برای شما دشمن آشکاری است.

١۶۹) این دشمن است که به شما دستور بدکاری و زشتی می دهد و بر آن می گمارد که سخنانی از روی جها و نادانی (مانند شرک و جبر و ظلم) به خدا نسبت دهید.

١۷٠) و چون کفّار را گویند پیروی از شریعت و کتابی که خدا فرستاده کنید، پاسخ دهند که: ما پیرو کیش پدران خود خواهیم بود، آیا بایست آنها تابع پدران باشند در صورتی که آن پدران بی عقل و نادان بوده و هرگز به حق و راستی راه نیافته اند؟

١۷١) و مُثُل کافران (در شنیدن سخن انبیاء و درک نکردن معنای آن) چون حیوانی است که آوازش کنند، از آن آواز معنایی درک نکرده و جز صدائی نشنود، کفار هم از شنیدن و گفتن و دیدن حق، کر و گنگ و کورند زیرا عقل خود را به کار نمی بندند (و فکر و تعمّق در آیات حق نمی کنند).

١۷٢) ای اهل ایمان! روزی حلال و پاکیزه که ما نصیب شما کرده ایم بخورید و شکر خدا را به جای آرید و تنها سپاس او گوئید اگر شما خالص خدا را می پرستید.

١۷۳) به تحقیق خدا حرام گردانید بر شما مردار و خون و گوشت خوک را و هر ذبیحه را که به اسم غیر خدا کشته باشند، پس هر کس که به خوردن آنها محتاج و مضطر شود در صورتی که به آن تمایل نداشته و از اندازه ی سدّ رمق نیز تجاوز نکنند، گناهی بر او نخواهد بود که به قدر احتیاج صرف کند که محقّقأ خدا در حقّ خلق آمرزنده و مهربان است.

١۷٤) آنان که (از یهود و غیره) پنهان داشتند آیاتی از کتاب آسمانی (را که خدا در بعثت محمد«ص» فرستاده بود) و آن را به بهای اندک فروختند جز آتش جهنم نصیب آنها نباشد؛ و در قیامت، خدا با آنها سخن نگوید و از پلیدی عصیان پاک نگرداند و هم آنان را در قیامت عذاب دردناک خواهد بود.

١۷۵) آنها همان گروهند که اختیار کردند ضلالت و گمراهی را به جای لطف و هدایت، و عذاب خدا را به جای آمرزش و رحمت؛ چقدر بر آتش جهنم سخت جان و پرطاقتند.

١۷۶) حق این است که خدا کتاب آسمانی را براستی فرستاد و گروهی که در آن اختلاف و مکابره کردند در اختلافی دور از حق خواهند بود.

١۷۷) نیکوکاری بدان نیست که روی به جانب مشرق یا مغرب کنید (چه این چیز بی اثری است) (این آیه ردّ بر یهود و نصاری است) لیکن نیکوکار کسی است که به خدای عالم و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیغمبران ایمان آرد و دارائی خود را در راه دوستی خدا به خویشان و یتیمان و فقیران و رهگذران و گدایان بدهد و هم در آزاد کردن بندگان صرف کند و نماز بپا دارد و زکوة مال به مستحقّ برساند و با هر که عهد بسته به موقع خود وفا کند و در کار زار و سختی ها صبور و شکیبا باشد و به وقت رنج و تعب صبر پیشه کند؛ کسانی که بدین اوصاف آراسته اند آنها به حقیقت، راستگویان عالم و آنها پرهیزکارانند.

١۷۸) ای اهل ایمان! برای شما حکم قصاص کشتگان چنین معیّن گشت که مرد آزاد را در مقابل مرد آزاد، و بنده را به جای بنده، و زن را به زن قصاص توانید کرد و چون صاحب خون از قاتل که برادر دینی اوست بخواهد درگذرد، کاری است نیکو، پس دیه را قاتل در کمال رضا و خشنودی ادا کند، در این حکم تخفیف و آسانی امر قصاص و رحمت خداوندی است، پس از این دستور هر که از آن سرکشی کند و به قاتل ظلم و تعدّی روا دارد، او را عذاب سخت خواهد بود.

١۷۹) ای عاقلان! حکم قصاص برای حفظ حیوة شما است تا مگر از قتل یکدیگر بپرهیزید.

١۸٠) دستور داده شد که چون یکی از شما را مرگ فرا رسد اگر دارای متاع دنیا است وصیّت کند برای پدر و مادر و خویشان به چیزی شایسه ی عدل، این کار سزاوار و مقام پرهیزکاران است. 

                     

سوره بقره (آیات ١٤١ الی ١٦٠)

١٤١) آن گروه درگذشتند، هر چه کردند برای خود کردند و شما نیز هر چه کنید به سود خویش کنید و شما مسئول کار آنان نخواهید بود.

١٤٢) مردم سفیه بی خرد خواهند گفت: چه موجب آن شد که مسلمین از قبله ای که بر آن بودند (بیت المقدس) روی به کعبه آوردند؟ بگو: (ای پیغمبر): مشرق و مغرب برای خدا است و هر که را خواهد او به راه راست هدایت کند.

١٤۳) و ما همچنان شما (مسلمین) را به آئین اسلام هدایت کردیم و به اخلاق معتدل و سیرت نیکو بیاراستیم تا گواه مردم باشید (و سرمشق درستی خلق) چنانچه پیغمبر را گواه شما کردیم (تا شما از وی بیاموزید) و (ای پیغمبر) ما قبله ای را که بر آن بودی تغییر ندادیم مگر برای اینکه بیازمائیم و جدا سازیم گروهی را که از پیغمبر خدا پیروی کنند از آنان که به مخالفت او برخیزند، و این تغییر قبله بسی بزرگ نمود جز در نظر هدایت یافتگان به خدا و خداوند اجر پایداری شما را در راه ایمان، تباه نگرداند که خدا به خلق، مشفِق و مهربان است.

١٤٤) ما توجه تو را بر آسمان به انتظار وحی و تغییر قبله بنگریم و البتّه روی تو به قبله ای که بدان خشنود شوی بگردانیم، پس روی کن به طرف مسجدالحرام و شما (مسلمین) نیز هر کجا باشید در نماز روی بدان جانب کنید و گروه اهل کتاب به خوبی می دانند که این (تغییر قبله) به حق و راستی از جانب خدا است (نه به دلخواه کسی) و خدا از کردار آنها (که مطیع و نیکوکار یا منافق و زشت رفتارند) غافل نیست.

١٤۵) و تو (ای پیغمبر) اگر هر قِسم معجزه ای برای اهل کتاب بیاوری، پیرو قبله ی تو نشوند و تو نیز تبعیّت از قبله ی آنان نخواهی کرد و بعضی ملل تابع قبله ی برخی دیگر نشوند. و اگر تو (یعنی پیروانت) تابع دلخواه و هوسهای جاهلانه ی آنها شوی بعد از آنکه از جانب خدا علم یافتی، در این صورت البتّه از گروه ستمگران خواهی بود.

١٤۶) گروهی که ما بر آنها کتاب فرستادیم (یهود و نصاری، محمد«ص» و حقّانیّت) او را به خوبی می شناسند بدان گونه که فرزندان خود را، و لیکن گروهی از آنان از راه عِناد حق را کتمان میکنند در صورتی که علم به آن دارند.

١٤۷) حق همان است که از طرف خدا به سوی تو آمد (و دیگران بر باطلند) و هیچ شبهه به دل راه مده.

١٤۸) هر کسی را راهی است به سوی حق (یا قبله ای است در دین خود) که بدان راه یابد و به آن قبله روی آورد پس بشتابید به خیرات و عبادات که هر کجا باشید همه ی شما را خداوند (به عرصه ی محشر) خواهد آورد، محققأ خدا بر هرچیز توانا است.

١٤۹) و از هر کجا و به سوی هر دیار بیرون شدی (ای پیغمبر در نماز) روی به طرف کعبه آور (چون این دستور قبله بر وجه صواب و به امر خدا است) و خدا از کار شما غافل نیست.

١۵٠) و (ای رسول) از هرجا و به هر دیار بیرون شدی، روی به جانب کعبه کن و شما (مسلمین) هم به هر کجا بودید روی بدان جانب کنید تا مردم به حجّت و مجادله بر شما زبان نگشایند جز گروه ستمکار و معاند با اسلام که از جدل و گفتگوی آنان هم نیندیشید و از نافرمانی من بترسید و به فرمان من باشید تا نعمت و رحمتم را برای شما به حدّ کمال رسانم و باشد که به طریق حق و صواب راه یابید.

١۵١) چنانکه رسول (گرامی) خود را بر خلق فرستادیم که آیات ما را برای شما تلاوت کند و نفوس شما را از پلیدی و آلودگی جهل و شرک پاک و منزّه گرداند و به شما تعلیم شریعت و حکمت دهد و از او هر چه را نمی دانید، بیاموزید.

١۵٢) پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و سپس شکر نعمت من به جای آورید و کفران نعمت نکنید.

١۵۳) ای اهل ایمان! (در پیشرفت کار خود) صبر و مقاومت پیشه کنید و به ذکر خدا و نماز توسّل جوئید که خدا یاور صابران است.

١۵٤) و آن کسی را که در راه خدا کشته شده مرده نپندارید بلکه او زنده ی ابدی است و لیکن همه ی شما این حقیقت را درنخواهید یافت.

١۵۵) و البته شما را به سختیها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازمائیم و بشارت و مژده ی آسایش از آن سختیها صابران را است.

١۵۶) آنان که چون به حادثه ی سخت و ناگواری دچار شوند، (صبوری پیش گرفته و) گویند: ما به فرمان خدا آمده ایم و باز به سوی او رجوع خواهیم کرد.

١۵۷) آن گروهند مخصوص به درود و الطاف الهی و رحمت خاصّ خداوند و آنها خود، هدایت یافتگانند.

١۵۸) سعی صفا و مروه از شعائر دین خداست، پس هرکس حجّ خانه ی کعبه یا اعمال مخصوص عمره بجای آورد، باکی به او نیست که سعی صفا و مروه نیز بجای آرد و هرکس به راه خیر و نیکی شتابد، خدا پاداش وی خواهد داد که او به همه ی امور خلق، عالِم است.

١۵۹) آن گروه (اهل کتاب) که آیات واضحه ای را که برای راهنمائی خلق فرستادیم، کتمان نموده و بعد از آنکه برای هدایت مردم در کتاب بیان کردیم، پنهان داشتند آنها را خدا و تمام جن و انس و مُلُک نیز لعن می کنند.

١۶٠) مگر آنهائی که توبه کردند، پس توبه ی این گروه را می پذیرم که منم توبه پذیر گنهکاران و مهربان به خلق.

سوره بقره (آیات ١٢١ الی ١٤٠)

١٢١) کسانی که کتاب بر آنها فرستادیم آنگاه کتاب را خوانده و حقّ خواندن را در مقام عمل نیز بجای آوردند، آنان به حقیقت اهل ایمانند و آنها که به کتاب خدا کافر شدند و نسبت به آن حق شناسی نکردند، آن گروه زیانکاران عالمند.

١٢٢) ای بنی اسرائیل! به یاد آرید نعمتی که به شما عطا کردم و اینکه من شما را فضیلت و برتری دارم بر همه ی مردم.

١٢۳) و بترسید از روزی که هرکس جز جزای عمل خود در آن روز نبیند و کسی را بجای دیگری مجازات نکنند و از هیچکس فدائی پذیرفته نشود و شفاعت کسی سودمند نبود و کسی را یاوری نباشد.

١٢٤) به یاد آر هنگامیکه خداوند ابراهیم را به اموری چند (مانند اعمال حج و کشتن فرزند و افتادن در فتنه ی آتش نمرود و غیره) امتحان فرمود و او همه را به جای آورد، خدا بدو گفت: من تو را به پیشوائی خلق برگزیدم، ابراهیم عرض کرد: این پیشوائی را به فرزندان من نیز عطا خواهی کرد؟ فرمود: (آری اگر عادل و صالح و شایسته ی آن باشند که) عهد من هرگز به مردم ستمکار نخواهد رسید.

١٢۵) به یاد آر هنگامیکه ما خانه ی کعبه را مقام امن و مرجع امر دین خلق مقرّر داشتیم و دستور داده شد که مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و از ابراهیم و (فرزندش) اسماعیل پیمان گرفتیم که حرم خدا را از بت بپردازید و از هر پلیدی پاکیزه دارید برای اینکه اهل ایمان به طواف و اعتکاف حرم بیایند و در آن نماز و طاعت خدا بجای آرند.

١٢۶) و چون ابراهیم عرض کرد: پروردگارا! این شهر را محل امن و آسایش قرار دِه و روزیِ اهلش را که به خدا و روز قیامت ایمان آورده اند فراوان گردان، خداوند (خواهش ابراهیم را اجابت کرد و) فرمود: هر که با وجود این نعمت سپاس نگذاشت و راه کفر پیمود گرچه او را در دنیا اندکی بهره مند کنم لیکن در آخرت ناچارش معذّب به آتش دوزخ گردانم که بدترین منزلگاه است.

١٢۷) و وقتی که ابراهیم و اسماعیل دیوارهای خانه ی مکه را برافراشتند و عرض کردند: پروردگارا! این خدمت از ما قبول فرما، توئی که دعای خلق را اجابت کنی و به اسرار همه دانائی.

١٢۸) (ابراهیم و اسماعیل عرض کردند:) پروردگارا! دل ما را تسلیم فرمان خود گردان و فرزندان ما را هم به تسلیم و رضای خود بدار و راه پرستش و طاعت را به ما بنما و بر ما (وظیفه ی بندگی را) سهل و آسان گیر که تنها توئی بخشاینده و مهربان.

١٢۹) پروردگارا! فرزندان ما را شایسته ی آن گردان که از میان آنان رسولی برانگیزی که بر مردم تلاوت آیاتِ تو کند و آنان را علم کتاب و حکمت بیاموزد و روانشان را از هر نادانی و زشتی پاک و منزّه سازد، توئی که در همه ی عالم هر کار خواهی، بر آن قدرت و علم کامل داری.

١۳٠) هیچ کس از آئین پاک ابراهیم روی نگرداند بجز مردم بی خرد زیرا ما ابراهیم را در دنیا به شرف رسالت برگزیدیم و البته در آخرت هم از شایستگان است.

١۳١) وقتی که خداوند به او فرمود: (ای ابراهیم!) سر به فرمان خدا فرود آر، عرض کرد: مطیع فرمانم.

١۳٢) ابراهیم و یعقوب به فرزندان خود راجع به تسلیم بودن به فرمان خدا سفارش و توصیه نمودند بدینگونه که: ای فرزندان ما! خدا شما را به آئین پاک برگزید، از آن آئین پیروی کنید و تا گاهِ جان سپردن الّا تسلیم رضای خدا نباشید.

١۳۳) شما کی و کجا حاضر بودید هنگامیکه یعقوب را مرگ در رسید و به فرزندان خود گفت که: شما پس از مرگِ من که را می پرستید؟ گفتند: خدای تو را و خدای پدران تو ابراهیم و اسماعیل و اسحق را که معبود یگانه است و ما مطیع فرمان اوئیم.

١۳٤) آن گروه که درگذشتند، هر کار نیک و بد کردند، برای خود؛ و شما هم هر چه کنید برای خویش خواهید کرد و شما مسئول کار آنها نخواهید بود (پس شما در نیک و بد گذشتگان گفتگوی بسیار مکنید، بیشتر به نیکوکاری و نیکی خود پردازید).

١۳۵) یهود و نصاری به مسلمانان گفتند که: به آئین ما درآئید تا راه راست یافته و طریق حق پوئید؛ (ای پیغمبر!) بگو (در جواب آنها) که: ما دین اسلام را که آئین ستوده ی ابراهیم است پیروی میکنیم که پاک و منزّه از شرک است.

١۳۶) بگوئید که: ما (مسلمین) ایمان به خدا آورده ایم و به آن کتابی که بر (پیغمبر) ما فرستادند و به آنچه بر (پیغمبران گذشته چون) ابراهیم و اسماعیل و اسحق و یعقوب و فرزندان او و موسی و عیسی فرستادند و به همه ی آنچه بر پیغمبران از جانب خدا آوردند، به همه عقیده مندیم و میان هیچ یک از پیغمبران فرق نگذاریم و به هر چه از جانب خدا است گرویده و تسلیم فرمان او هستیم.

١۳۷) پس اگر به آنچه شما ایمان آوردید (یهود و نصاری) نیز ایمان آوردند، راه حق یافته اند و اگر از حق روی بگردانند، شک نیست که آنها به خلافِ حق یعنی بر باطل خواهند بود، (شما دل قوی دارید که) خداوند از شر و آسیب آنها شما را نگاه میدارد چه او (دعای اهل ایمان) می شنود و (به حال همه) آگاه است.

١۳۸) رنگ آمیزی خدا است که (به مسلمانان، رنگ فطرت، ایمان و سیرت توحید بخشیده) هیچ رنگی خوشتر از ایمان به خدای یکتا نیست و ما او را بی هیچ شائبه شرک پرستش میکنیم.

١۳۹) (ای پیغمبر!) به اهل کتاب بگو که: شما را با ما در موضوع خدا چه جای بحث و جدل است در صورتی که او پروردگار ما و شما است و ما مسئول کار خود و شما مسئول کردار خویش هستید؟ (چیزی که هست مائیم تنها ملتی که خدا را به یکتائی شناخته) و او را از روی خلوص، پرستش میکنیم.

١٤٠) یا اگر گوئید که ابراهیم و اسماعیل و اسحق و یعقوب و فرزندان او بر آئین یهودیّت یا نصرانیّت بودند، خدا مرا فرماید که پاسخ ده که: شما بهتر می دانید یا خدا؟ و کیست ستمکارتر از آنکه شهادت خدا را درباره ی این انبیاء کتمان کند (یا گواهی خدا را بر رسالت محمد«ص» در کتب آسمانی مخفی دارد تا نبوّت او را انکار کند) و خدا غافل از آنچه می کنید، نیست.  

سوره بقره (آیات ۱۰۱ الی ۱٢۰)

١٠١) و چون پیغمبری از جانب خدا بر آنان فرستاده شد که به راستی کتب آسمانی آنها گواهی می داد، گروهی از اهل کتاب، کتاب خدا را پشت سر انداختند (و به حکم آن کتاب که امر به ایمان آوردن به قرآن میکرد رفتار نکردند) گوئی از آن کتاب هیچ نمی دانند.

١٠٢) و پیروی کردند سخنانی را که دیو و شیاطین در ملک سلیمان (با فسون و جادوگری) می خواندند و هرگز سلیمان به خدا کافر نگشت لیکن دیوان همه کافر شدند و سِحر به مردم می آموختند و آنچه را به دو فرشته ی هاروت و ماروت در بابل نازل شده یاد می دادند و آن دو مُلُک به هیچ کس چیزی نمی آموختند مگر آنکه بدو می گفتند که کار ما فتنه و امتحان است مبادا کافر شوی و دیوان به مردم چیزی که میان زن و شوهر جدائی افکند می آموختند و زیان نمی رسانیدند به کسی مگر آنکه خدا بخواهد؛ و چیزی که می آموختند به خلق زیان می رسانید و سود نمی بخشید و محقّقأ می دانستند که هر که چنین کند در عالم آخرت هرگز بهره ای نخواهد یافت و آنان به بهای نفوس خود زشت ترین متاع را خریده اند اگر می دانستند.

١٠۳) و محقّقأ اگر آنها ایمان آورند و پرهیزکار شوند بهره ای که از خداوند نصیب آنها شود بهتر از هر چیزی خواهد بود.

١٠٤) ای اهل ایمان (هنگام تکلّم با رسول حق) به کلمه ی راعِنا تعبیر مکنید (مگوئید ما را رعایت کن) بلکه بگوئید ناظر احوال ما باش و سخن خدا را بشنوید و بدانید که برای کافران، عذاب دردناک مهیّا است.

١٠۵) هرگز کافران اهل کتاب و مشرکان مایل نیستند که بر شما (مسلمین) خیری از جانب خدا نازل شود لیکن خدا به فضل و رحمت خویش هر که را بخواهد مخصوص گرداند و خدا صاحب فضل عظیم است.

١٠۶) هرچه از آیات قرآن را نسخ کنیم یا حکم آن را متروک سازیم، بهتر از آن یا مانند آن بیاوریم؛ آیا مردم نمی دانند که خداوند بر هر چیزی قادر است؟

١٠۷) آیا نمی دانی که پادشاهی آسمانها و زمین مختصّ خداوند است و شما را به جز خدا یار و یاوری نخواهد بود؟

١٠۸) آیا اراده ی آن را دارید که شما نیز از پیغمبر خود درخواست کنید آن تقاضاهای بیجائی که بنی اسرائیل از موسی داشتند در زمان گذشته؟ و هر که ایمان را مبدّل به کفر گرداند بی شک راه راست را گم کرده است.

١٠۹) بسیاری از اهل کتاب آرزو و میل آن دارند که از ایمان، شما را به کفر برگردانند به سبب رشک و حسدی که بر ایمان شما برند بعد از آنکه حق بر آنها آشکار گردید، پس (اگر از آنها به شما مسلمین ستمی رسید) درگذرید و مدارا کنید تا هنگامی که فرمان خدا (به جنگ یا صلح) برسد که البتّه خدا بر هر چیز قادر و توانا است.

١١٠) و نماز بپا دارید و زکوة بدهید و بدانید که آنچه از طاعت حق و کار نیکو برای خود پیش می فرستید پاداش نیکو در نزد خدا خواهید یافت که محققأ خدا بر هر کار شما آگاه است.

١١١) و یهود گفتند: هرگز به بهشت نرود جز طایفه ی یهود، و نصاری گفتند: جز طایفه ی نصاری؛ بگو (ای پیغمبر) که: این شما را بس آرزوئی است، بگو: بر این دعوی برهان آورید اگر راست می گوئید.

١١٢) آری، کسی که تسلیم حکم خدا گردید و نیکوکار گشت، مسلّم اجرش نزد خدا بزرگ خواهد بود و او را هیچ خوف و اندیشه و هیچ حزن و اندوهی (در دنیا و آخرت) نخواهد بود.

١١۳) یهود بر این دعویند که نصاری را از حق چیزی در دست نیست و نصاری بر این دعوی که یهود را، در صورتی که هر دو گروه در خواندن کتاب آسمانی یکسانند (یعنی هر دو طایفه اهل کتاب آسمانی و به خواندن از آن بهره مندند) اینگونه دعویها نظیر گفتار و مجادلات مردمی است که از کتاب آسمانی بی بهره اند و خداوند در این اختلافات روز قیامت حکم خواهد فرمود.

١١٤) کیست ستمکارتر از آنکه مردم را از ذکر نام خدا در مساجد منع کند و در خرابی آن اهتمام و کوشش نماید، چنین گروه در مساجد مسلمین درنیایند جز آنکه بر خود (از اعمال زشت خویش) ترسان باشند، این گروه را در دنیا ذلّت و خواری نصیب است و در آخرت عذابی بزرگ.

١١۵) مشرق و مغرب هر دو ملک خدا است، پس به هر طرف روی کنید، بسوی خدا روی آورده اید، خدا به همه جا محیط و به هر چیز دانا است.

١١۶) و گروهی (به دروغ) گفتند که خدا دارای فرزند است، او پاک و منزّه از آن است بلکه هر چه در آسمانها و زمین است ملک اوست و همه فرمانبردار اویند.

١١۷) او آفریننده ی آسمانها و زمین است و چون اراده ی آفریدن چیزی کند به محض آنکه بگوید: موجود باش، موجود خواهد شد.

١١۸) این مردم نادان اعتراض کردند که: چرا خداوند با ما سخن نگوید یا معجزه و کتابی بر ما نفرستد؟ پیشینیان هم به مانند اینان از روی نادانی چنین سخنان می گفتند، دلهایشان در بی فهمی به هم شبیه است، ما ادلّه ی رسالت (و علائم رسولان حق) را برای اهل یقین به خوبی روشن گردانیدیم.

١١۹) (ای پیغمبر!) ما تو را به حق فرستادیم که مردم را به نعمت بهشت جاوید مژده دهی و از عذاب جهنم بترسانی و تو (پس از انجام رسالت و اتمام حجّت، دیگر) مسئول کافران که به راه جهنم رفتند، نیستی.

١٢٠) هرگز یهودیان و نصاری از تو راضی و خشنود نخواهند شد مگر آنگه پیروی از آئین آنها کنی، بگو (ای پیغمبر): راهی که خدا بنماید، به یقین راه حق تنها همان است و البته اگر از میل و خواهش آنها پیروی کنی بعد از آنکه طریق حق را به یقین دریافتی دیگر اصلأ خدا یار و یاور تو نخواهد بود.